NSND Thanh Ngoan tên thật là Nguyễn Thị Bích Ngoan sinh năm 1966 trong một gia đình có 5 anh chị em tại Thái Bình. Lớn lên từ một trong những chiếu chèo lừng lẫy cả nước nên Thanh Ngoan cũng tập hát chèo từ năm 8,9 tuổi và thường xuyên tham gia các hoạt động văn nghệ tại địa phương.

13 tuổi, Thanh Ngoan đã được UBND tỉnh Thái Bình tặng thưởng danh hiệu Thanh thiếu niên xuất sắc, cũng là năm Thanh Ngoan trúng tuyển vào Nhà hát Chèo Việt Nam để rồi chính thức trở theo đuổi con đường nghệ thuật chuyên nghiệp từ năm 17 tuổi.

Nhắc đến Thanh Ngoan phải nhắc tới những vai diễn đậm dấu ấn riêng của chị trong các vở: Nỗi đau tình mẹ, Vợ chồng Cả Dọc, Hồ Xuân Hương…

Đặc biệt, Thanh Ngoan chính là người đầu tiên đưa ca trù vào chèo và để lại tiếng vang lớn không chỉ trong nghề mà còn với khán giả yêu bộ môn nghệ thuật này.

Không những vậy, nữ nghệ sĩ còn mang cả hát xẩm ra thế giới và nổi tiếng với bài "Sướng khổ vì chồng" từ châu Âu tới châu Mỹ. Sau này, nữ nghệ sĩ còn được đặc biệt yêu thích với bài xẩm "Thập ân" với nội dung 10 điều ghi nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ.

Nữ nghệ sĩ đoạt nhiều huy chương, giải thưởng về nghề nghiệp như: HCV Giọng hát chèo hay tỉnh Thái Bình năm 1981, HCV Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1988, 1990, 1995; Diễn viên xuất sắc của sân khấu chèo Hà Nội năm 1991, HCV Giọng hát chèo toàn quốc 1992…

Không chỉ nhiệt huyết với nghệ thuật, nghệ sĩ Thanh Ngoan còn từng là Ủy viên Hội Liên hiệp Thanh niên TP.Hà Nội, Chủ tịch Hội nghệ sĩ trẻ Hà Nội…

Năm 2012, Thanh Ngoan trở thành Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam. Và năm 2019, nữ nghệ sĩ được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND. Ở tuổi xế chiều, NSND Thanh Ngoan vẫn không ngừng học hỏi, trau dồi nghề nghiệp. Cách đây 3 năm, chị vừa bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Nghệ thuật học.

Sự nghiệp rực rỡ nhưng đường tình duyên của nữ nghệ sĩ lại không được suôn sẻ. Người chồng đầu của NSND Thanh Ngoan làm âm thanh, ánh sáng. Theo lời kể của Thanh Ngoan thì anh là người hiền lành, ít nói, tốt tính và tài năng nhưng gia trưởng, bảo thủ.

Trong khi đó, Thanh Ngoan vừa tài năng vừa xinh đẹp lại nổi tiếng nên không tránh khỏi người thương kẻ mến. Dù rất chung thủy nhưng chồng muốn Thanh Ngoan lùi lại phía sau để chuyên tâm vai trò làm người phụ nữ trong gia đình.

Chính điều đó đã khiến tình cảm vợ chồng dần nguội lạnh rồi ly hôn khi cậu con trai chung vừa lên 7 tuổi. Sau khi hôn nhân đổ vỡ, cả hai người đều đi bước nữa, con trai ở với nữ nghệ sĩ. Con trai NSND Thanh Ngoan cũng tốt nghiệp trường Đại học Sân khấu Điện ảnh khoa Quay phim.

Còn NSND Thanh Ngoan hiện đang có cuộc sống viên mãn bên người chồng thứ 2 công tác trong lĩnh vực xây dựng, kém chị 7 tuổi dù không có con chung. Họ quen nhau khi nữ nghệ sĩ tới diễn tại công ty ông xã làm.

Dù hơn chồng sau 7 tuổi nhưng họ không cảm thấy có sự chênh lệch mà luôn thấu hiểu, đồng cảm và chia sẻ với nhau mọi chuyện trong cuộc sống. Không làm về nghệ thuật nhưng ông xã kém 7 tuổi luôn thấu hiểu và hỗ trợ vợ để Thanh Ngoan yên tâm làm nghề.

Không chỉ yêu thương, đồng hành cùng NSND Thanh Ngoan từ công việc đến cuộc sống, ông xã của NSND Thanh Ngoan còn rất thương con riêng của chị.

Thanh Ngoan đi diễn quanh năm, ở nhà chỉ có 2 bố con thế nên có những chuyện, con trai chia sẻ với bố dượng mà không nói với mẹ. Nữ NSND chỉ được nghe lại từ chồng.

Ở cuộc hôn nhân này, điều NSND Thanh Ngoan áy náy nhất chính là hơn 20 năm đồng hành nhưng lại không có được một đứa con chung.

Hiện tại, NSND Thanh Ngoan đã nghỉ hưu. Vợ chồng chị đang sống cùng con trai, con dâu và cháu nội học mẫu giáo. 3 thế hệ ở chung một nhà nhưng cuộc sống rất êm đềm, vui vẻ. Dù đã là mẹ chồng, là bà nội nhưng nữ nghệ sĩ vẫn rất trẻ trung và được ông xã chiều chuộng, mặn nồng như thuở ban đầu.