Kiến nghị đó được Bộ Giao thông vận tải đưa ra trong công văn gửi Thủ tướng và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, nhằm giải quyết tình trạng ùn tắc xe đến kiểm định tại các trung tâm đăng kiểm như đã từng xảy ra cuối năm 2022 và đầu năm 2023.

Theo Bộ Giao thông vận tải, các vụ án liên quan đến lĩnh vực đăng kiểm tại các địa phương dự kiến được đưa ra xét xử trong thời gian tới sẽ có hàng loạt đăng kiểm viên bị kết tội.

Do đó sẽ tác động rất lớn đến hoạt động kiểm định tại nhiều địa phương.

Bởi vì, theo quy định hiện hành, trung tâm đăng kiểm sẽ bị đình chỉ 3 tháng nếu có từ 2 đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên do bị kết tội bằng bản án đã vi phạm các quy định liên quan đến lĩnh vực kiểm định xe cơ giới trong 12 tháng liên tục.

Vì vậy dẫn đến 91 trung tâm đăng kiểm tại 32 địa phương phải dừng hoạt động và có ít nhất 36 địa phương có nguy cơ bị ùn tắc kiểm định xe.

Đặc biệt, sẽ có những địa phương không còn trung tâm đăng kiểm để hoạt động như Bắc Kạn, Thái Bình.

Bộ Giao thông vận tải nhận định sự việc xảy ra trong thời gian qua với lĩnh vực đăng kiểm là chưa có tiền lệ.

Nhiều trung tâm đăng kiểm đã bị dừng hoạt động trên 12 tháng do nhiều nguyên nhân khách quan như: thiếu nhân sự, sửa chữa khắc phục cơ sở vật chất, di chuyển địa điểm, giải quyết thủ tục đất đai, phòng cháy chữa cháy… mà không phải nguyên nhân do sai phạm dẫn đến bị tạm đình chỉ.

Theo quy định hiện tại, các trung tâm đăng kiểm trên bị thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm định xe và chỉ được xem xét cấp lại sau 36 tháng kể từ ngày bị thu hồi. Việc này dẫn đến thiếu hụt các trung tâm đăng kiểm, gây thiệt hại lớn cho người dân, doanh nghiệp.

Một lý do khác cần sửa đổi nghị định được Bộ Giao thông vận tải nêu ra từ thực tiễn triển khai thực hiện nghị định như: chưa có quy định về trình tự, thủ tục thực hiện đối với việc thay đổi chủ sở hữu đơn vị đăng kiểm, thay đổi vị trí đơn vị đăng kiểm; trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm định; điều kiện đối với lãnh đạo tổ chức thành lập đơn vị đăng kiểm.

Do đó, Bộ Giao thông vận tải đề xuất Thủ tướng cho phép xây dựng và ban hành nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 139/2018/NĐ-CP và nghị định số 30/2023/NĐ-CP về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới theo trình tự, thủ tục rút gọn để ban hành trong tháng 7-2024, nhanh chóng được áp dụng trên thực tế.

Qua đó, giải quyết tình trạng ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm như đã từng xảy ra cuối năm 2022 và đầu năm 2023, giúp cho hệ thống đăng kiểm tránh bị đứt gãy và các thiệt hại không đáng có cho xã hội.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, một lãnh đạo Cục Đăng kiểm cho biết sau khi được Thủ tướng chấp thuận, Bộ Giao thông vận tải sẽ xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi các nghị định về kiểm định xe cơ giới.

Trong đó có hai nội dung quan trọng nhất cần sửa đổi để tránh đứt gãy hệ thống kiểm định xe khi nhiều đăng kiểm viên bị kết án là: không thu hồi chứng chỉ với đăng kiểm viên bị kết án treo hoặc cải tạo không giam giữ mà không cấm hành nghề; không đóng cửa các đơn vị đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên bị thu hồi chứng chỉ đối với các vụ án bị khởi tố trước ngày 8-6-2023 (trước thời điểm ban hành nghị định 30/2023 về kiểm định xe cơ giới).

Theo số liệu thống kê của Cục Đăng kiểm, đã có 112 trung tâm đăng kiểm với hơn 900 đăng kiểm viên bị khởi tố tại 42 địa phương.

Để bổ sung đăng kiểm viên, qua tuyển dụng, đào tạo, từ đầu năm 2023 Cục Đăng kiểm đã thực hiện 32 đợt đánh giá đăng kiểm viên (trước đây mỗi năm chỉ tổ chức được 4 đến 5 đợt đánh giá).

Tuy nhiên để có thể đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn một kỹ sư cơ khí trở thành đăng kiểm viên cần nhiều thời gian.

Một kỹ sư cơ khí (học đại học 5 năm) cần 1 năm tập huấn, thực tập nghiệp vụ kiểm định để được công nhận là đăng kiểm viên.

Đăng kiểm viên có kinh nghiệm tối thiểu 3 năm mới đủ điều kiện để công nhận là đăng kiểm viên bậc cao hoặc là lãnh đạo đơn vị đăng kiểm chịu trách nhiệm ký giấy chứng nhận kiểm định.

Do đó năm 2023 cả hệ thống mới bổ sung được khoảng 300 đăng kiểm viên mới; năm 2024 đến đầu năm 2025 dự kiến có gần 350 đăng kiểm viên mới.

Như vậy, đến hết năm 2026 hệ thống đăng kiểm xe cơ giới chưa bù đắp được số đăng kiểm viên đã bị khởi tố hơn 900 người.