Tổng thống Mỹ Joe Biden và người tiền nhiệm Donald Trump sẽ có cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên kéo dài 90 phút vào sáng 28/6 (theo giờ Việt Nam). Đây là sự kiện chưa từng có tiền lệ giữa hai ứng cử viên cao tuổi nhất và là cuộc tranh luận Tổng thống sớm nhất trong lịch sử nước Mỹ khi chưa có ứng cử viên nào được đảng của họ chính thức đề cử.

Ông Biden và ômg Trump là những ứng cử viên duy nhất đủ điều kiện tham gia tranh luận. Các ứng cử viên sẽ được phát bút, một tập giấy và một chai nước, ngoài ra không được sử dụng bất cứ trợ giúp nào khác. Trong hai khoảng thời gian nghỉ quảng cáo, nhân viên của cả hai bên không được tương tác với ứng cử viên.

Bà Amelia Thomson-Deveaux - phóng viên hãng thông tấn AP (Mỹ) - cho rằng: "Phiên tranh biện đầu tiên của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay là cuộc đối đầu lịch sử giữa một đương kim Tổng thống và một cựu Tổng thống. Nười dân Mỹ đang rất chờ đợi khi thăm dò cho thấy 4/10 người sẽ xem trực tiếp".

Theo kết quả thăm dò dư luận trên toàn quốc do tờ The New York Times công bố ngày 26/6, cuộc đua Tổng thống Mỹ năm 2024 được dự báo sẽ rất sít sao trên phạm vi toàn nước Mỹ và tại các bang chiến địa nói riêng. Trước thềm cuộc tranh luận đầu tiên, Tổng thống đương nhiệm Joe Biden đang nhận được tỷ lệ ủng hộ của cử tri Mỹ là 45%, trong khi đối thủ Donald Trump nhận được tỷ lệ nhỉnh hơn một chút là 46%.

Dù kết quả sít sao nhưng đây được coi là bước cải thiện đối với Tổng thống Biden, người đã bị tụt lại trong các cuộc thăm dò khác trong suốt 9 tháng qua. Ông Biden cũng đã san bằng khoảng cách với đối thủ, sau khi ông Donald Trump bị bồi thẩm đoàn ở New York kết tội hồi cuối tháng 5. Tại các bang chiến địa, dù ông Trump dẫn trước nhưng chỉ duy trì khoảng cách khá hẹp với ông Biden.

Như vậy, hai bên vẫn ở thế cân bằng ngay trước thời điểm diễn ra cuộc tranh luận đầu tiên. Điều này cho thấy cử tri vẫn chưa thể đưa ra lựa chọn quyết định vào thời điểm này và sự kiện tranh luận ngày 27/6 (giờ Mỹ) sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với các chiến dịch tranh cử của cả hai ứng cử viên.

Thời điểm diễn ra "trận đấu" đầu tiên sớm đến mức hiện chưa có ứng cử viên nào chính thức nhận được và chấp nhận đề cử tranh cử của đảng mình. Cuộc tranh luận sẽ đánh dấu giai đoạn mới của cuộc đua Tổng thống, khi còn chưa đầy 5 tháng nữa sẽ đến ngày bỏ phiếu.

Theo một bản ghi nhớ của chiến dịch tranh cử của đương kim Tổng thống Mỹ, ông Biden có ba chủ đề tranh luận ưa thích: quyền phá thai, tình trạng hiện tại của nền dân chủ và nền kinh tế Mỹ. Còn đội của ông Trump trước cuộc tranh luận đã chỉ ra các vấn đề nhập cư, an ninh công cộng, lạm phát là những vấn đề chính.

Cũng có khả năng hai ứng cử viên sẽ cân nhắc nói về chính trị quốc tế, do các cử tri vẫn còn chia rẽ về việc liệu Mỹ có nên tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine và Israel hay không.

Việc tắt tiếng micro của ứng cử viên kia trong khi ứng cử viên còn lại phát biểu được hy vọng sẽ tránh tái diễn tình trạng tranh nhau nói trong các cuộc tranh luận vào năm 2020 của ông Biden và ông Trump.

Cuộc tranh luận được cho là sẽ mang lại sự tương phản rõ rệt nhất giữa hai ứng cử viên lớn tuổi nhất từng tranh cử Tổng thống Mỹ.

Ông Brett O’donnell - chuyên gia chuẩn bị tranh luận cho ứng cử viên đảng Cộng hòa - cho rằng: "Tôi nghĩ các cuộc tranh luận chính trị xoay quanh hai vấn đề thông điệp và những khoảnh khắc đáng nhớ. Vì vậy, phải truyền tải thông điệp một cách nhất quán trong suốt cuộc tranh luận nhưng cũng phải có một vài khoảnh khắc nổi bật, có thể nói là thứ mà báo chí sẽ chú ý đến, giúp phát huy được lợi thế cạnh tranh của ứng cử viên".

Phía cựu Tổng thống Trump được cho là sẽ gây áp lực để Tổng thống Biden chứng minh thành tích của chính quyền ông trong vấn đề nhập cư và lạm phát.

Ông Brett O’donnell - chuyên gia chuẩn bị tranh luận cho ứng cử viên đảng Cộng hòa - bày tỏ suy nghĩ: "Tôi không nghĩ phía ông Trump sẽ kiềm chế bản thân trong cuộc tranh luận. Vì tôi nghĩ phong cách của ông ấy là một phần sức hút đối với những người sẽ bỏ phiếu cho ông ấy. Tôi nghĩ là nên gợi ý những cách để ông ấy có thể liên tục quay lại với thông điệp mà ông ấy muốn nêu bật".

Giáo sư Alan Schroeder (Đại học Northeastern, Mỹ) chỉ ra một số rủi ro đối với Tổng thống Biden: "Tôi nghĩ rằng sẽ rất mạo hiểm nếu ông Biden nhấn quá mạnh vào các phán quyết hình sự đối với ông Trump. Mặt khác, tôi không nghĩ có thể tránh được điều đó. Vậy nên tôi nghĩ nếu ông Biden mở rộng thành vấn đề năng lực đảm nhiệm chức vị Tổng thống của ông Trump và một số vấn đề về tính cách thì có lẽ là một chiến lược tốt hơn".

Ông Brett O’donnell kết luận: "Điều quan trọng nhất là sự kết nối và khả năng tạo ra lượng cử tri tin rằng ứng cử viên tranh cử vì họ. Tôi thường nói cử tri bỏ phiếu vì ba lý do. Một là vì họ nghĩ bạn có năng lực. Hai là vì họ nghĩ bạn tranh cử vì họ, và ba là vì họ thích bạn".

Ông Aaron Kall - chuyên gia về các cuộc tranh luận bầu cử Tổng thống Mỹ - cho rằng: "Đây có thể được coi là cuộc tranh luận tranh cử Tổng thống quan trọng nhất mọi thời đại. Cuộc đua đang rất sít sao. Hai ứng cử viên không thể đối lập hơn, cả về phong cách cũng như chương trình nghị sự và chính sách điều hành của họ. Trong khi đất nước đang rất bị chia rẽ và phân cực".

Thông thường, các cuộc tranh luận không nhất thiết là yếu tố thay đổi cuộc chơi. Tác động được cho là sẽ cải thiện niềm tin của cử tri vào kiến thức của chính họ về các vấn đề chính trị, khiến họ có xu hướng đi bỏ phiếu và quyên góp cho các chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, ở cuộc bầu cử năm nay, cuộc tranh luận giữa hai ứng cử viên Tổng thống lớn tuổi nhất và cũng là một cuộc tái đấu kịch tính sau 4 năm rất có thể tạo nên sự bất ngờ.

Trong các cuộc phỏng vấn nhanh bên ngoài Nhà Trắng, các cử tri được hỏi đã có những chia sẻ khác nhau về cuộc tái đấu giữa Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump.

Bà Stephanie Cicero - cử tri đến từ bang Illinois, Mỹ - nói: "Tôi không thích ứng cử viên nào nhưng tôi nghĩ điều quan trọng nhất là thể chế của chúng tôi. Nó sẽ tồn tại, bất kể các ứng cử viên là người như thế nào. Tôi nghĩ đó là điều tuyệt vời".

Chị Kimmy - cử tri bang Massachusetts, Mỹ - cho biết: "Có lẽ cuối cùng tôi sẽ bỏ phiếu cho ông Joe Biden. Không có ứng cử viên nào tốt hơn thực sự có thể cạnh tranh được".

Anh Kadir Green - cử tri thủ đô Washington D.C, Mỹ - chia sẻ: "Thành thật mà nói, tôi khá lo lắng. Tôi cảm thấy kết quả sẽ khá hỗn độn. Cảm giác giống như nồi áp suất. Đất nước rất phân cực. Thành thật mà nói, tôi cảm thấy các lựa chọn của chúng tôi hơi ít, khi chỉ có hai người. Cá nhân tôi vẫn chưa quyết định. Tôi đang chơi trò chơi phút cuối, để xem thế nào".

Ông Migul Cruces - cử tri đến từ TP Las Vegas, Mỹ - nói: "Tôi cảm thấy ông Biden đã gặp phải tình huống thực sự tồi tệ khi đại dịch COVID-19 ập đến, rồi vấn đề Ukraine và trước đó là Afghanistan. Vì vậy, tôi nghĩ chúng ta phải ghi nhận công lao của ông Biden. Ngay cả khi tình hình ban đầu rất tồi tệ, tôi nghĩ ông ấy đang đưa tình thế đất nước trở nên ngày càng tốt hơn".

Một cuộc thăm dò mới của trung tâm nghiên cứu AP-NORC cho thấy khoảng 4 trong số 10 người Mỹ nói rằng họ sẽ theo dõi cuộc tranh luận sáng mai, nhiều hơn bất kỳ sự kiện tranh cử nào khác ở Mỹ. Thông thường, các cuộc tranh luận Tổng thống không ảnh hưởng đến số lượng phiếu bầu đến mức quyết định kết quả của cuộc bầu cử. Nhưng khi cuộc đua sít sao như cuộc bầu cử lần này, các cuộc tranh luận có thể đóng một vai trò quan trọng.