Chị Phan H. (31 tuổi, ngụ TPHCM) có cửa hàng quần áo tại nhà, đang kinh doanh ổn định. Thấy người bạn tổ chức lớp Nhân số học, chị cũng tò mò tham dự. Chị giải bày: “Bạn xem, thấy số chủ đạo của tôi là 9, nghĩa là sinh ra sứ mệnh là hướng về cộng đồng, làm theo hướng đó mới có cơ hội “lên” được”. Từ đó, chị nghi ngờ sự nghiệp vốn gầy dựng bấy lâu nay dựa trên sở thích thời trang và lợi thế có nhà mặt tiền của mình. Bây giờ kiên trì kinh doanh tiếp thì sợ bỏ qua “đỉnh cao cuộc đời”, còn làm thiện nguyện cộng đồng để phất lên như lá số nói thì không biết bắt đầu từ đâu, cũng không đúng nguyện vọng bản thân.

Đang không chắc chắn với những lựa chọn nghề nghiệp, chị X. (28 tuổi, ngụ TPHCM) dành hẳn vài tháng để tự học cách xem tử vi cho chính mình. Sau khi luận giải, thấy mình có “số lãnh đạo” nên X. bỏ qua giai đoạn làm thêm, làm thuê để học hỏi kinh nghiệm, vừa tốt nghiệp ra trường là “kiếm cái làm chủ”. Trong lá số cũng có nói X. mang số “phù thi mã”, nghĩa là “ngựa chở xác chết”, và dễ vướng vào tù tội. Chị lý giải: “Nghĩ thấy cũng đúng, mình cũng mấy lần bị tai nạn giao thông (thực tế là 4 lần), người xưa nói “tù tội” nghĩa là bị nhốt trong 4 bức tường, mình không muốn bị ở tù thì có thể làm nhẹ số phận này bằng cách chủ động chọn không ra ngoài, chỉ làm việc ở nhà”. Kết quả sau vài năm, X. chỉ tự bó buộc mình loanh quanh trong nhà buôn bán lặt vặt, trong khi trong quá trình đi học ai cũng thấy bản chất X. rất thông minh, giỏi ngoại ngữ, nói chuyện thu hút, có khiếu nghiên cứu sâu mọi lĩnh vực mà chị có hứng thú.

Thần số học được giới thiệu là khá đơn giản: chỉ cần quy tên thành số, sắp xếp các số này và ngày tháng năm sinh vào 1 biểu đồ đã có thể đọc được điểm mạnh, điểm yếu và hướng phát triển sự nghiệp thuận lợi nhất. Nhiều cá nhân tự xưng “life coach” (người truyền cảm hứng, hướng dẫn tổng thể các lĩnh vực đời sống) mở các lớp học “thông hiểu cuộc sống với nhân số học”, phức tạp hóa bằng các lớp nhiều cấp độ. Người tham gia học vài tuần là xong một khóa, về giới thiệu “đã theo học ở…” coi như một “chức danh” để được tin tưởng hơn, có thể xem, tư vấn sứ mệnh cuộc đời, hướng đi để phát triển nhất cho người khác để kiếm tiền. Các clip hướng dẫn học bộ môn này cũng rất nhiều trên mạng, chỉ cần xem qua sau đó giới thiệu mình “có… năm nghiên cứu chuyên sâu thần số học” là có thể thu tiền từ mở lớp, làm clip chia sẻ… thu hút cả học sinh sinh viên lẫn người đi làm nhiều năm tham gia.

Tương tự, với tử vi, cung hoàng đạo, chỉ cần nhập tên tuổi, ngày sinh vào những trang web được lập trình sẵn sẽ nhận được lá số. Luận giải từng phần trong lá số được máy tự động trích từ ý trong “sách” của nhiều “chuyên gia” không rõ là ai, nhưng bấm vào sẽ được thông tin giới thiệu kinh nghiệm 15-20 năm làm nghề. Nhiều khi 1 chi tiết (như cung Mệnh, cung Quan trong Tử vi hoặc cung Mặt trời, Mặt trăng trong Chiêm tinh học) được máy trích các lý giải mâu thuẫn nhau hoàn toàn. Phức tạp hơn, người xem có thể tìm đến nhà “thầy” giỏi để xin lời khuyên. “Thầy” cao tay cỡ nào chỉ dựa vào lời đồn truyền tai, hoặc mịt mờ đến nỗi đi theo địa chỉ trên các bài đăng “danh sách thầy coi tử vi uy tín tại các quận” của các fanpage.

Chưa bàn đến tính đúng sai, khoa học của các bộ môn trên, ta cần hiểu một người chỉ là chuyên gia khi được đào tạo chính thống, có bằng cấp và các nghiên cứu khoa học đúng lĩnh vực chứng minh… chứ không phải tự xưng hay tự mày mò; vì thông tin tự học về các bộ môn này có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh, nhưng hầu hết trôi nổi, không rõ nguồn gốc, mâu thuẫn, mông lung, cố tình không giải thích một cách logic, thuyết phục, rõ nghĩa, không có bằng chứng.

Bên cạnh đó, rất nhiều trắc nghiệm tâm lý dựa trên tính cách bản thân được nghiên cứu bài bản và chứng minh chất lượng thông qua quá trình sử dụng trong hướng nghiệp trên toàn thế giới lại có vẻ… quá nhàm, không đủ huyền bí và hấp dẫn để người trẻ để ý đến. Muốn tìm gợi ý hướng phát triển sự nghiệp một cách chuyên nghiệp, người trẻ có thể đến các trung tâm hướng nghiệp. Điểm mạnh, điểm yếu và đặc điểm môi trường để phát huy thế mạnh bản thân cần được tìm thấy bằng cách sống chậm lại, quan sát quá trình làm việc của mình trong thực tế trải nghiệm, chứ không phải cưỡng cầu theo lá số.

TÂM HIỀN